سید سجاد محتشم مدرس و پژوهشگر دانشگاه و عضو بنیاد ملی نخبگان کشور

امروزه یکی از مهمترین ابزار در نشر علم و دانش, چاپ مقالات علمی است. در حقیقت از طریق مقالات علمی است که یک پژوهشگر میتواند یافته هایش را در اختیار دیگران قرار دهد ، داشتن مقاله ی علمی هم به دانشجویان کارشناسی و هم به دانشجویان کارشناسی ارشد توصیه می شود، در دوره کارشناسی نوشتن مقاله برای دانشجویان ضروری نیست اما داشتن آن خیلی مفید است ، دانشگاه ها از دانشجویان کارشناسی ارشد و خصوصا دوره دکتری انتظار بیشتری برای داشتن مقاله دارند. برخی از مزایای نگارش مقالات علمی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
• گرفتن پذیرش از دانشگاههای بین المللی معتبر برای تحصیلات تکمیلی یا ادامه تحصیل در مقطع بالاتر
• یکی از معیارهای ارزیابی دانشجو در مصاحبه دوره دکتری
• یکی از معیارهای مؤثر برای استخدام به عنوان هیأت علمی
• ارتقای درجات علمی اساتید
• ارتقای شغلی
• ایجاد حس اعتماد به نفس در نویسنده
به همین جهت به دلیل آگاهی بیشتر دانشگاهیان و افزایش موسسات خصوصی غیر علمی که صرفا هدف آن ها کسب درآمد بوده نه افزایش بازدهی علمی ، نکاتی درباره انواع مجلات داخلی ، کنفرانس ها (همایش ها) و اعتبار آن ها در اختیار قرار می گیرد :
۱٫ مجلات علمی _ پژوهشی:
علمی_ پژوهشی نمایه ای است که از طرف کمیسیون بررسی نشریات علمی کشور به مجلات واجدالشرایط علمی داخلی اعطا میشود. مجلاتی می توانند نامزد دریافت این نمایه شوند که از دو ویژگی اصالت و ابداع برخوردار باشند. نتایج و خروجی های مجلات علمی پژوهشی حاصل مطالعات نظام مند بوده که منجر به پیشبرد مرزهای علم و فناوری می شوند. در واقع مقاله پژوهشی به مقاله بیس یا پایه‌ای اطلاق می‌شود که برای نگارش آن از داده‌های خامی که خود محقق آن‌ها را به دست آورده است، استفاده شده باشد. مقاله علمی پژوهشی بر روی تجزیه و تحلیل و هم‌چنین تفسیر این داده‌ها شکل گرفته است و روی تجزیه اطلاعات کسب شده از تحقیقات پیشین تمرکزی ندارد.
فهرست نشریات معتبر از دفتر برنامه ریزی و سیاستگذاری پژوهشی وزارت علوم و تحقیقات و فناوری اعلام و در سایت وزرات علوم قابل مشاهده است.
۲٫ مجلات علمی _ ترویجی:
بر خلاف مقالات علمی پژوهشی این مقالات دارای ایده جدید و نوآورانه‌ای از جانب نویسنده مقاله نیستند و هدف آنها اغلب مرور فرآیند تحقیقات پیشین و مطالعه نتایج آن‌ها در یک حوزه تخصصی به خصوص و موضوع مشخص است. این مقالات نتایج و داده‌های موجود در مقالات پیشین را گردآوری می‌کنند و به طور خلاصه و در یک مقاله جامع آن‌ها را به نگارش در می‌آورند. نویسنده این مقالات هم‌چنین می‌تواند ساختار جدیدی به تحقیقات گذشته دهد و نتایج را طبق نظر خود تفسیر کند. مقالات علمی ترویجی برای خوانندگان خود یک دید کلی از مجموع تحقیقات انجام شده در یک زمینه خاص و نتایج آن‌ها فراهم می‌کند و سعی می‌کند آن‌ها را به زبان خود برای مخاطبان تفسیر کند.

 از لحاظ درجه‌بندی نشریات علمی در ایران، بالاترین درجه نشریات دانشگاهی در ایران، مربوط به نشریات علمی پژوهشی است و در رتبه دیگر مقاله‌های علمی ترویجی قرار دارند.
 لازم به ذکر است علاوه بر مجلات معتبر و نمایه دار بالا مجلاتی تحت عنوان مجموعه مقالات همایش نیز به چاپ می رسند که نسبت به مجلات فوق الذکر از ارزش و اعتبار کمتری برخوردارند.

کنفرانس ها و همایش ها:
کنفرانس ها و همایش ها نیز مراجعی برای نشر مقالات هستند که از آنها با عضویت در پایگاه های خبری مربوط به رشته خود می توانید اطلاع پیدا کنید. اطلاع از کنفرانس ها و همایش ها و برگزارکننده و تاریخ ارسال و برگزاری کنفرانس معمولا در سایت هایی مانند با همایش و ایران کنفرانس قابل مشاهده می باشد .
کنفرانس ها و همایش ها خود به دو بخش کنفرانس بین المللی و ملی تقسیم میشود، ارائه مقاله در کنفرانس ها بصورت شفاهی (سخنرانی) ، پوستر و پذیرفته در مجموعه مقالات می باشد. درباره اعتبار کنفرانس ها و همایش ها معمولا با اساتید راهنما و خبره مشورت می شود، در مجموع کنفرانس و همایش هایی دارای اعتبار کافی هستند که شرایط زیر را داشته باشند:
۱٫ برگزارکننده آن دانشگاه دولتی و اعضای علمی کنفرانس از اساتید هیات علمی باشند.
۲٫ در ISC (مرکز استنادی علوم جهان اسلام) نمایه و کد اختصاصی آن در سایت کنفرانس مربوطه و سایت https://isc.gov.ir/fa قابل مشاهده باشد .
 ISC نام اختصاری Islamic World Science Citation Center (مرکز استنادی علوم جهان اسلام) است ،ISC یک سامانه اطلاع رسانی علمی است که در صدد رتبه‌بندی دانشگاه‌های ایران و جهان اسلام و تجزیه و تحلیل مجلات علمی کشورهای اسلامی بر اساس معیارهای علم سنجی معتبر اسلامی می‌باشد، حدود ۵۷ کشور اسلامی در آن عضو هستند ضمن آن که علاوه بر ارزیابی مجلات انگلیسی قادر به ارزیابی مجلات فارسی و عربی نیز است. ایران با تولید ISC، بعد از ایالات متحده که ۶۰ سال در مطالعات استنادی تجربه دارد و نیز بعد از کشور هلند، سومین نظام استنادی جهان را بنیانگذاری کرده‌است.
۳٫ امکان حضور در کنفرانس وجود داشته باشد. (کنفرانس بصورت مجازی برگزار نگردد) جهت دریافت امتیاز گواهی حضور در کنفرانس برای برخی از دانشگاه ها لازم و ضروری می باشد.