یکی از مشکلاتی که از دیر باز در سطح استان گیلان بخصوص در شهر رشت وجود داشته و تاکنون برای حل ریشهای آن چاره اندیشی اساسی و بلند مدت صورت نگرفته احداث بنا بر روی زمین های نسقی می باشد.

یعنی زمین هایی که فاقد سند مالکیت بوده و فقط دارای برگه بنجاق می باشند و مالکین آن بنا به دلایلی برای دریافت سند اقدام نکرده و در هنگام خرید و فروش با نوشتن یک برگ کاغذ معامله صورت می گیرد.

از آنجاییکه برای زمین های مذکور بنا به دلایلی از جمله هزینه بالای صدور پروانه، توان مالی ضعیف مالک، متراژ پایین زمین و … به جز در موارد اندک و خاص پروانه ساخت گرفته نمی شود؛ مالکین این گونه زمین ها بدون گرفتن پروانه و حتی در بعضی از موارد بدون تهیه نقشه شروع به احداث ساختمان مطابق با میل و سلیقه خود می نمایند.

بنابراین هیچگونه کنترل و نظارتی در زمینه رعایت اصول و مقررات معماری و شهرسازی و رعایت مقررات ملی ساختمان در هنگام احداث ساختمان صورت نمی گیرد.

نگارنده باتوجه به اینکه بیش از ده سال در شهر رشت و بیشتر در بیرون از مرکز شهر زندگی کرده است موارد اینچنینی مثل بتن ریزی با دست در روز بارانی در میان گل و لای (فنداسیون)، بدون قالببندی و انجام ویبراسیون و یا حتی بدون داشتن یک تخته ماله را مشاهده کرده ام.

لازم به ذکر است که هم اکنون در شهر رشت ساختمانهای نسقی با پنج سقف نیز احداث می شود.

اهم مشکلاتی که در این نوع ساخت و سازها وجود دارد به شرح ذیل میباشد:

.۱عدم دریافت پروانه ساخت و در نتیجه عدم رعایت مقررات شهرسازی و معماری

.۲عدم رعایت طرح جامع و تفصیلی شهر

.۳عدم نظارت و کنترل فنی ساختمان (عدم رعایت مقررات ملی ساختمان) و در نتیجه عدم استحکام کافی ساختمان

.۴افزایش میزان آسیب پذیری ساختمان و میزان خسارت و تلفات در هنگام زلزله

.۵بروز مشکلات اجتماعی به علت عدم رعایت ضوابط (عدم عقب نشینی، نداشتن پارکینگ و…)

.۶ایجاد بستر برای فساد اداری (تبادل زیر میزی در هنگام ساخت و نیز دریافت انشعابات)

.۷عدم رعایت استاندارد های لازم در هنگام ساخت باتوجه به موارد مذکور و از آنجاییکه ایران جز کشورهای پر خطر از لحاظ زلزلهخیزی و قرار گرفتن بر روی گسلهای زلزله می باشد و نیز تجربه تلخ زلزله های طبس، قزوین، رودبار و بم و بروز خسارات جبران ناپذیرگذشته لازم و بلکه واجب است تا برای جلوگیری از تکرار حوادث تلخ گذشته مراجع ذیربط تا دیر نشده است برای حل این موضوع چاره اندیشی کنند.

با توجه به اینکه خریداران زمینهای مذکور غالبا از قشر متوسط و ضعیف جامعه بوده و دارای توان مالی اندک می باشند؛ پیشنهاد می شود به منظور کنترل و نظارت بر این گونه احداثات و نیز رعایت شدن ضوابط معماری و شهرسازی و جلوگیری از ایجاد خسارات و تلفات احتمالی در آینده، مراجع ذیربط و مسوول شامل مرجع صدور پروانه و سازمان نظام مهندسی با همکاری یکدیگر آیین نامه های برای صدور پروانه ساخت با در نظر گرفتن تسهیلات و شرایط ویژه (با توجه به توان مالی سازنده، متراژ پایین قطعات زمین، ارزان بودن ساختمان در بافت های مذکور و …) تنظیم کنند تا من بعد تمام سازندگان،انگیزه لازم برای دریافت پروانه را داشته و مبادرت به احداث بنا با سلیقه شخصی نکنند.

به امید روزی که درسطح شهر و استان در کنار تمام ساختمانهای در حال احداث تابلوی مشخصات ساختمان نصب شده باشد.

داود اسکندری لاسکی

کارشناس ارشد مهندسی عمران / عضو سازمان نظام مهندسی ساختمان گیلان